Ondokuzmayıs İlçesi Tarihi Ve Gezilecek Yerleri

Karadeniz ile Canik Dağları arasında yer alan Ondokuzmayıs ilçesi, Samsun’un bir ilçesidir. Samsun’un tarihine paralel olarak, Ondokuzmayıs’ın tarihi de oldukça eskidir. İlçe hakkında yer verilen kaynaklardan ve elde edilen bulgulardan, ilçenin M.Ö. 47 yıllarında yerleşim yeri olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Ondokuzmayıs yerleşkesi tarihte ilk defa Cenevizliler ve Romalılar tarafından yerleşim yeri amaçlı kullanılmıştır.

Ondokuzmayıs yerleşkesi 15. Yüzyılda Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı Devleti’nin almış olduğu kararla, daha önce Cevizliler ve bölgede hakim olan diğer medeniyetlerin egemenliğinde kalan bu yerleşim yerine, Orta Asya’dan getirilen Türkmenler, Dağıstan ve Kuzey Kafkasya’dan getirilen muhacirler yerleştirilmiştir. 1912 yılında ise Kosova’dan getirilen Arnavut göçmenler için bu bölgede iskan sağlanmıştır. Ondokuzmayıs İlçesinin Önceki İsmi Nedir? Ondokuzmayıs ilçe yerleşkesi, daha önceleri Dereköy köyüne bağlı bir mahalle olarak iskan görmüştür. 29 Mart 1946 tarihinde ise köy statüsünü aldı ve Samsun merkez ilçeye bağlandı. İlçe 1961 yılına kadar Engiz ismiyle anıldı. Ayrıca bu dönemde yerleşke belediye statüsü de kazandı. Engiz isminin Türkçe olmaması nedeniyle Ballıcı ismi ile değiştirildi. 1988 yılında da Milli Mücadele yıllarını hatırlatan Ondokuzmayıs ismi verildi. Ondokuzmayıs Ne Zaman İlçe Oldu? Ondokuzmayıs ilçesi, 1970 yılında Ballıca ismi ile belediye statüsünde iskan sağlamıştır. 1988 yılında alınan kararla hem ilçe statüsü kazanmış, hem de Ondokuzmayıs ismini almıştır. İlçenin ve yöre halkının Milli Mücadele yıllarında büyük yararlıkları görülmüş, özellikle ilçeye bağlı olan Dağköy’de yoğun çatışmalar yaşanmıştır. Fatma Çavuş o tarihlerde büyük kahramanlıklar göstermiştir. Ondokuzmayıs Tarihi Yerler Ondokuzmayıs birçok tarihi olaya tanıklık etmiş, birçok medeniyetin yaşadığı topraklar üzerine kurulmuştur. Tabi ki bu tarihi geçmişi nedeniyle, birçok tarihi yerleri de üzerinde barındırır. Milli Mücadele kahramanlarından olan Fatma Çavuş’un kabri Dağköy’de bulunmaktadır. İlçenin diğer tarihi yerleri olarak; Yörükler Mahallesi sınırlarında yer alan Ceneviz ve Romalılar dönemine ait hamam ve seramik kalıntıları, Roma dönemine ait Dağköy Tümülüsü, Çetirlipınar köyünde bulunan Köfteoğlu Tümülüsü, Yörükler Mahallesi sınırları içerisinde yer alan Yörükler Taş Köprü, Fındıklı köyünde bulunan Fındıklı Taş Köprü, Anadolu evliyalarından olan Şeyh Beyk (Şahbey) Türbesi, İlçenin mezarlıklar bölgesinde yer alan Ahşap Camii, Gibi eserler sayılabilir. Kuş Cenneti Kızılırmak Deltası, 56 bin hektar genişliğinde irili ufaklı 20 adet göl ile büyük bataklık ve sazlık alanlardan oluşması, çok büyük bir alana sahip olması ve de barındırdığı kuş sayısı bakımından yalnızca Türkiye için değil, aynı zamanda tüm dünya ekolojisi için büyük öneme sahiptir. Yaban hayatı geliştirme sahası olarak ilan edilen bu alan 19 Mayıs, Bafra ve Alaçam ilçelerini kapsamaktadır. Doğal özellikleri büyük ölçüde korunabilmiş, ülkemizin Karadeniz kıyısındaki tek sulak alandır. Kızılırmak Deltası, göç sırasında Karadeniz'i doğrudan aşan kuş türleri için yaşamsal önem taşımaktadır. Batı Palaearktik bölge içerisinde yaklaşık 1100 kuş türü yaşamakta olup bu türlerin %40'ı, yani yaklaşık 460 çeşidi, Türkiye'de belirlenmiştir. Bu bölgedeki kuş türlerinin ise yaklaşık %35'i Kızılırmak Deltası'nda tespit edilmiş olup yaklaşık %15'i de burada üremektedir. Subasar Ormanı İlçeye 5 km uzaklıkta olan Yörükler beldesinde bulunan Galeriç Subasar Ormanları, Kızılırmak Deltası ‎üzerindeki başka bir doğa harikasıdır. Subasar Ormanları, ilkbaharda tabanı tamamen su ile kaplanan ‎yaprak döker ormanlardır. Bu tip ormanlar günümüzde parçalanmış olmasına rağmen, Yörükler Beldesi ‎kuzeyinde kalan Galeriç Subasar Ormanlarının büyük bir kısmının sular altında kalması ve suyun ‎üzerinde oluşan uçsuz bucaksız papatya tarlaları herkesin mutlaka görmesi gereken harika bir görüntü ‎ortaya çıkarmaktadır. Nebiyan Yaylası 1224 metre rakımla bölgenin en yüksek dağı konumunda olan Nebiyan Yaylası, aynı zamanda ilimizdeki 7 turizm ‎bölgesinden biri konumundadır. Yeşilin her tonunun, şelalelerinin ve temiz havanın ziyaretçileri karşıladığı bu doğal ‎güzelliğe ulaşmak için 19 Mayıs ilçe merkezinden tabelaları takip etmeniz yeterli olacaktır.‎ Mükemmel bir güzelliğe sahip olan bu yayla, doğayla insanın baş başa kalabileceği bir ortamdır. Samsun Nebiyan Yaylası, Nebiyan Dağı'nda yer alır. Her mevsimde ayrı bir güzelliğe sahip olan bu yayla, özellikle de bahar mevsimlerinde daha bir başkadır. Fatma Çavuş Türbesi 1897-1963 Dağköy/Samsun Fatma Çavuş Kurtuluş Savaşı yıllarında yörede bulunan tek Türk Köyü olan Dağköy'de bir avuç kadın, erkek ve çocuklarla çetin mücadeleler vermişti. Milli Mücadele’den sonra M. Kemal Atatürk tarafından Ankara'ya davet edilen Fatma Çavuş davete katılamamıştı. Vefat tarihi olan 1963 yılına kadar Milli Bayramlarda geçit merasimine at sırtında katılmıştır. Ahşap Cami Mimari açıdan yakın benzerlik gösteren diğer camiler gibi 17. yüzyıl ile 19. yüzyıl tarihleri arasında yapıldığı düşünülmektedir. Ahşap inşa tekniği kullanılarak tamamen ahşap malzemeden  yapılan cami, Fatih Caddesi üzerinde yer almaktadır. Mezarlık alanında bir bahçe içinde yer alan ve tek katlı olarak inşa edilen ahşap cami, içten geniş ve aydınlık bir mekana sahiptir. Dıştan ahşap revak dizisiyle çevrili olan cami, büyük kalaslara oturmaktadır. Cami içten harap durumdadır. Birbirlerine geçme tekniğiyle tutturulan camideki ahşap kalasların bir kısmı yerlerinden sökülerek kırılmıştır. Ahşap süslemesi olmayan cami, bölgede az sayıda olan örneklerden birini temsil eder. Yapıda nemin etkisiyle çürüyen ahşap malzeme yer yer yenilenmiş ve 2006 yılında onarılmıştır. Taş Köprü Yörükler beldesinin Kalaba Mahallesindeki taş köprü 19. yüzyıl Osmanlı eserlerindendir. Taş malzemeyle yapılmış olan köprünün önemli bir kısmı toprak altında kalmıştır. Basık kemerli, tek gözlü, düzgün kesme taştan yapılmıştır. Küçük boyutlu köprünün bazı bölümlerinde sonradan tuğla malzeme kullanılarak onarımlar yapılmıştır. Düzköy Cami Düzköy Köyü'nde yer alan yapı, mezarlık içinde olup kare planlı ve iki katlıdır. Moloz taş ve tuğla malzeme ile inşa edilen yapının duvarları içten beton harçla sıvalıdır. Pencereler ve kapı çerçevelerinde kesme taş malzeme kullanılmıştır. Camiye kemerli bir kapıyla girilmektedir. Kapının iki yanında başlığında rozet ve hayat ağacı motifi, kaidesinde ise silinmiş aslan figürü olan kare kaideli, bazı kısımları kırılmış birer adet sütun yer almaktadır. Caminin öne çıkıntılı betonarme mihrabı vardır. Taşınmazın giriş kapısı üzerindeki tabeladan yapının 1980 yılında camiye çevrildiği anlaşılmaktadır ancak kesin yapım tarihi bilinmemektedir. Sarıgazel Tabiat Parkı 2011 yılında tescil edilen Sarıgazel Tabiat Parkı, Samsun ilinin Ondokuzmayıs ilçesinde yer almaktadır. Sarıgazel Tabiat Parkı, Samsun il merkezine 38 km, Ondokuzmayıs ilçe merkezine ise 3 km mesafededir. Tabiat parkına en yakın havaalanı, 58 km uzaklıktaki Çarşamba Havalimanı’dır. Tabiat Parkı içinde, ziyaretçilerin kullanımına yönelik kır lokantası, kameriye, piknik masaları, çocuk oyun alanları, mescit ve yürüyüş yolları bulunmaktadır. Alanda yapılabilecek aktiviteler arasında piknik, doğa yürüyüşü, bisiklet turu, fotoğraf çekimi, bitki ve yaban hayatı gözlemi faaliyetleri yapılabilmektedir. Sarıgazel Tabiat Parkı içerisinde bitki örtüsü olarak dişbudak, sahil çamı, kızılçam, monteri çamı, meşe, akçaağaç, gürgen gibi ibreli ve geniş yapraklı ağaç türlerinin yanı sıra maki grupları da bulunmaktadır. Alan insanların eğlenmelerine, dinlenmelerine ve açık hava etkinliği yapmalarına müsaittir. 19 Mayıs Plajları Orta ve Doğu Karadeniz bölgesindeki en uzun sahil plaj alanına sahip olan ilçede kıyı boyunca gezi ve eğlence alanları ve mekanları ile sahil bölgelerimizin vazgeçilmezi yazlık konutlar yer alır.